
سیستمهای پنوماتیک و هیدرولیک در کنار شباهتهای زیادی که با هم دارند، دارای تفاوتهایی نیز هستند. برخی از مواردی که به عنوان تفاوت پنوماتیک با هیدرولیک در نظر گرفته میشوند عبارتند از:
عنصر عامل
در سیستمهای هیدرولیک، ماده اصلی عمل کننده، روغن هیدرولیک است. این روغن یک سیال مایع غیر قابل تراکم است، اما ماده اصلی عمل کننده در سیستمهای پنوماتیک، هوای فشرده است.
مدار بسته یا مدار باز
در سیستمهای هیدرولیک مدارها به صورت سیکل بسته یا مداربسته عمل میکنند؛ به این نحو که در سیستمهای هیدرولیک مخزنی وجود دارد که در آن مقدار مشخصی روغن هیدرولیک نگهداری میشود. این روغن توسط پمپ هیدرولیکی که در سیستم وجود دارد از مخزن مکش و به داخل سیستم پمپاژ میشود. بعد از انجام شدن کار در عملگرها باتوجه به مسیرهای بازگشت، به مخزن باز میگردد؛ در نتیجه به صورت یک مدار بسته عمل میکند.
در سیستمهای پنوماتیک موضوع متفاوت است. در این نوع سیستمها، کمپرسورهایی موجود هستند که موجب مکش هوای محیط و متراکم و فشردهسازی آن و هدایتش به درون سیستم میشوند. این هوای فشرده بعد از به انجام رسیدن کار در عملگرهای پنوماتیک، از طریق مجراهای خروجی به محیط، تخلیه خواهد شد و مجددا به سیستم باز نخواهد گشت؛ در نتیجه سیستم پنوماتیک، سیکل باز یا مدار باز است.
سیستم هیدرولیک
نداشتن آلودگی و استفاده در صنایع بهداشتی
در صنایعی که رکن اساسی در آنها، پاکیزگی محیط است، مانند صنایع غذایی و صنایع بهداشتی، اصولاً از سیستمهای پنوماتیک استفاده میشود. سیستمهای پنوماتیک به علت استفاده از هوای فشرده که در محیط به صورت طبیعی موجود است و همراه آلودگی خاصی نیست، مناسب برای به کار بردن در این صنایع هستند، اما در سیستمهای هیدرولیک به علت احتمال نشت روغن از لولهها، احتمال آلوده کردن محیط وجود دارد؛ در نتیجه گزینه مناسبی برای این صنایع نیست.
رسیدن به موقعیت دقیق عملگرها
یک نمونه دیگر از تفاوت پنوماتیک با هیدرولیک، این مورد است. در سیستمهای پنوماتیک و هیدرولیک، جکها و موتورها، عملگرهای نهایی محسوب میشوند. این عملگرها در سیستم، کاری را به واسطه توان پنوماتیک و هیدرولیک انجام میدهند؛ برای مثال عملگر سیستم در یک دستگاه بالابر هیدرولیک، همان جک هیدرولیک است که با اتصال به کابین، باعث حرکت آن میشود.
در دستگاه پرس ظروف، عملکرد آن توسط سیستم پنوماتیک است. جکهای پنوماتیکی به عنوان عملگرهای سیستم هستند که با حرکت دادن قالب سنبه و بالا و پایین بردن آن، موجب انجام شدن عملیات پرس و شکل دهی به ظروف میشوند. باتوجه به اینکه در بالابر، سیستم آن هیدرولیک است و باتوجه به تراکم ناپذیر بودن روغن هیدرولیک، میتوان حرکت جک هیدرولیک را با دقت بالایی معین کرد و به نتیجه دلخواه رسید.
برای مثال اگر ارتفاع کورس بالابر هیدرولیک را ۴ متر در نظر بگیریم، در ارتفاعهای ۳ متری، ۲ متری و یک متری نیز قادر خواهیم بود برای بالابر یک نقطه توقف مشخص کنیم. در این صورت کابین بالابر هیدرولیک دقیقاً در نقطه مشخص شده توقف خواهد کرد. این کار را در مورد جکهای پنوماتیک نمیتوان انجام داد. حرکت جک پنوماتیک به علت تراکمپذیر بودن هوا، اصولاً با نوسان همراه بوده، متوقف شدن آن نیز با کمی تاخیر همراه خواهد بود.